poniedziałek, 27 grudnia 2010

Rozpoznawanie przemocy wobec dziecka w rodzinie

Nieznana jest rzeczywista liczba dzieci krzywdzonych. Znaczna ich część nie ma szans na profesjonalną pomoc. Powodem jest brak odpowiedniej diagnozy. Zachowanie dziecka maltretowanego jest na tyle charakterystyczne, iż można wykryć przypadek znęcania poprzez obserwację. Nauczyciel może obserwować niepokojące objawy w wielu sytuacjach o zróżnicowanym charakterze, porównywać z zachowaniem innych dzieci oraz zachowaniem dziecka w przeszłości.

Brągiel przeciwdziałanie przemocy rozpatruje w 3 płaszczyznach:

- działania interwencyjne- celem jest przerwanie dokonujących się aktów przemocy i udzielenie bezpośredniej pomocy ofierze,
- działanie terapeutyczno – lecznicze- zmierzające do zminimalizowania i usunięcia doznanych urazów i krzywd,
- profilaktyka- celem jest zapobieganie przemocy, głównie za pomocą popularyzacji wiedzy o omawianym zjawisku, sposobach rozpoznawania przemocy oraz wyrabianiu umiejętności przeciwstawiania się jej.

Wyróżnia też:
- profilaktykę pierwotną-, która wiąże się z promowaniem zdrowia, poprawą samopoczucia społecznego oraz eliminowaniem patologii społecznej,
W tej fazie profilaktyki podejmuje się działania mające na celu:
• oddziaływanie na środowisko szkolne tak, aby wspierało ono samokontrolę i poczucie własnej wartości u uczniów, nauczycieli i rodziców;
• przygotowanie uczniów do życia w rodzinie, rodzicielstwa, radzenia sobie ze stresami;
• edukację rodziców w zakresie wychowania dziecka, jego rozwoju i specyficznych zachowań dziecka związanych z fazą jego rozwoju;
• tworzenie lokalnej polityki wspierania dzieci i rodzin.
- profilaktyka wtórna- skupia się na wczesnym wykrywaniu objawów maltretowania, zanim ujawnią się poważne lub trwałe zmiany. Obejmuje ona:
• przekazywanie nauczycielom wiedzy i umiejętności wykrywania objawów maltretowania dziecka;
• omawianie tego problemu z uczniami w celu identyfikowania przez nich kolegów z grupy ryzyka lub też zachęcania dzieci maltretowanych do ujawnienia swych problemów;
• identyfikacja rodzin wysokiego ryzyka, korzystających z różnych form pomocy społecznej;
• inicjatywa utworzenia w szkole i w społeczności lokalnej zespołu zajmującego się dziećmi maltretowanymi.
-profilaktyka trzeciorzędna- ma na celu uchronienie dziecka przed kolejnym wykorzystaniem. W razie potrzeby dziecko należy umieścić w szpitalu, ośrodku wychowawczym, podjąć terapię rodziny.
Działania szkoły odnoszą się do profilaktyki wtórnej.

W Polsce badania sondażowe na temat postaw wobec przemocy różnych grup zawodowych pracujących z dziećmi przeprowadziła Fundacja Dzieci Niczyje. W badaniach udział wzięli: lekarze pediatrzy, pielęgniarki, pracownicy socjalni, policjanci, pedagodzy szkolni.Najlepiej wypadli pedagodzy szkolni mieli największe doświadczenie w pracy z dziećmi krzywdzonymi, interweniowali w każdym przypadku. Najgorzej wypadli lekarze i pielęgniarki.

Jarosz wyróżnia 4 rodzaje reakcji przedstawicieli środowisk szkolnych:

- reakcje formalne bezpośrednie- szybkie zgłoszenie przypadku instytucji specjalistycznej lub organom ścigania, ogranicza ją brak specjalistycznych instytucji,
- reakcje pośrednie- przekazie sprawy przełożonemu, pedagogowi szkolnemu lub poradni pedagogiczno- psychologicznej, doprowadza do efektu, koła czyli przekazywania przypadku przemocy, co znacznie przedłuża czas udzielania pomocy,
- reakcje nieformalne- samodzielne kontynuowanie działań w celu rozpoznania i pomocy, opóźnia ewentualne profesjonalne leczenie,
- brak reakcji wystąpił u 13% badanych.

Przyczyny zaniechania zgłoszeń:

- brak respektu do obowiązku zgłaszania lub jego niezrozumienie- mniej niż połowa wiedziała o tym, że jest zobowiązana do zgłoszenia raportu,
- około połowy czekało na rodziców, by wspólnie rozwiązać problem,
- 37% nie zgłaszało problemu, ponieważ nie byli pewni swoich podejrzeń,
- negatywne doświadczenia związane ze zgłoszeniem, tylko 60% zgłoszonych otrzymuje profesjonalną pomoc,
- obawa przed odejściem dziecka z przedszkola,
- strach przed odwetem,
- poczucie winy,
- wstyd, współczucie,
- niski stopień dyskrecji instytucji pomocy socjalnej.

Rozpoznanie zachowań neurotycznych i psychopatycznych u rodziców:

- zachowanie irracjonalne,
-odbieranie dziecka po godzinach zamknięcia przedszkola,
- nie przychodzenie po dziecko do przedszkola,
- bycie pod wpływem środka odurzającego w chwili odbioru dziecka.

Zachowanie dziecka:

- problemy z koncentracją,
- objawy zaniedbania ( brak troski o higienę i strój dziecka)
- brak pewności siebie.

Im starsze dziecko tym mniejsze prawdopodobieństwo, że podejrzenia o jego krzywdzeniu zostaną zgłoszone do odpowiedniej instytucji. Podejrzenia o seksualne molestowanie są zgłaszane częściej niż inne.

Wpływ na wzrost zgłoszeń:

- wiara w skuteczność zgłoszenia,
- wcześniejsze szkolenie w zakresie rozpoznawania przemocy,
- poziom wykształcenia i doświadczenia zawodowego.

Średnio formalność zgłoszenia trwa 14 miesięcy, a nawet 21 miesięcy.
Badania, że żaden nauczyciel nie zetknął się z ofiarą przemocy świadczy o tym, że:

- marginalność problemu przemocy,
- stanowi usprawiedliwienie dla braku zainteresowania poszerzeniem wiedzy na temat przemocy oraz zaniechanie właściwych reakcji w sytuacji podejrzeń o przemoc.

Pedagodzy szkolni:

- mają najwyższy poziom wiedzy w zakresie znajomość symptomów przemocy oraz aktywów prawnych chroniących dziecko, są osobami najbardziej kompetentnymi.
Wykrywanie przemocy napotyka na trudności natury proceduralnej i organizacyjnej, ale też z brakiem wystarczającej świadomości problemu. Należy kształcić poszczególne grupy zawodowe w tym zakresie.
Każdy rodzaj krzywdzenia charakteryzuje się symptomatycznymi cechami, których znajomość odgrywa zasadniczą rolę w diagnozowaniu przypadku dziecka krzywdzonego.Pełna diagnoza obejmuje aspekty: psychologiczne, pedagogiczne i środowiskowe. Szkolna ocena zagrożenia bazuje na obserwacji głównie dziecka i rodziców. Elementy poddające się obserwacji:
- wygląd, zachowanie i wypowiedzi dzieci, analiza wytworów dziecka, osiągnięć w nauce, interakcje z rówieśnikami i nauczycielami.

Konsekwencje przemocy mają charakter następstw bezpośrednich i oddalonych w czasie.Wszystkie ofiary przejawiają charakterystyczne cechy takie jak:

- braki socjalizacyjne, zaburzenia poczucia tożsamości, nieumiejętności realizacji potrzeb w sposób społecznie akceptowalny, odwrócenie roli- pseudojrzałość w wielu dziecięcym i infantylizm w wieku dorosłym, nieumiejętność dokonywania wyborów, niska kontrola emocji.


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz